 | kolonia ANTONÓWKA gromada Grada, gmina Silno, powiat Łuck, woj. wołyńskie Opracowywane w okolicy: |
Kolonia Antonówka powstała, podobnie jak inne okoliczne polskie osiedla, w końcu XIX w. i początkowo nosiła nazwę Ostrów Czernyżski; przed II wojną światową zwano ją także ANTONÓWKĄ SILEŃSKĄ (od gminy Silno). Prawdopodobnie założyli ją Szczepkowscy i Baranowscy, trzebiąc las pod uprawę rolną, hodując bydło i trzodę oraz zbierając runo leśne. Wiele osób pracowało w okolicznych lasach. Zachowując tradycję i kulturę polską Antonówka wyróżniała się patriotyzmem i religijnością. Do szkoły podstawowej dzieci uczęszczały do oddalonej o 2 km Niesześci, a do kościoła mieszkańcy chodzili i jeździli do Kołek, oddalonych 14 km lub do Chołoniewicz w tej samej odległości. W osiedlu był młyn należący do rodziny Szczepkowskich. Na "austryjackiej" mapie z 1916 r. Antonówka to Ch.Ostrów
SCHEMATYCZNY PLAN kol. ANTONÓWKA
WYKAZ GOSPODARSTW, stan w około 1939 r. (najdalej do 14.05.1943 r.)
| 1. | SZCZEPKOWSKI | Jan 1911-2000 - s. Antoniego i Teofili z d. Grzywińska, żona Justyna +1984, córka Irena 1936. Po napadzie Ukraińców na Antonówkę w maju 1943 r wyjechali do Kiwerc. Jan został wcielony do I AWP i w latach 1944-46 służył w pułku kawalerii, walcząc na froncie przeciwko Niemcom. Po wojnie: w Malborku. |
| 2. | SZCZEPKOWSKI | Antoni 1868-1943, wdowiec po Teofili 1883-3.01.1935 z d. Grzywińska (śl.1903) - c. Piotra i Marianny, dzieci: Zofia, Jan (poz. 1), Stanisław (poniżej) i Genowefa (Lipszan, w poz. 4). |
| SZCZEPKOWSKI | Stanisław 1912-1968 - s. Antoniego i Teofili, żona Witala 1913 z d. Drzewiecka z Dworca, syn Witold 1937. Jeszcze przed napadem wyjechali do Kiwerc, gdzie urodziła się córka Halina 22.05.1943. W 1944 r. Stanisław został wcielony do I A WP i do 1946 r. służył w 2 pułku kawalerii w stopniu kaprala i uczestniczył w walkach na froncie przeciwko Niemcom. Po wojnie: w Malborku. | |
| DRZEWIECKA | Barbara 1878-1943 z d. Kamińska, wdowa po Czesławie Józefie 1862-1934 - s. Ludwika i Bogumiły z d. Kamińska, dzieci: Henryk (pozostał w Dworcu na ojcowiźnie), Cyryl, Szczepan (w Niesześci), Adolf 16.06.1912-1943 (narzeczona Władysława Przybyszewska .Bandyci ukraińscy od dawna polowali na Adolfa, złapany, przetrzymywany był w jednym z domów, gdzie pastwiono się nad nim w ten sposób, że stawiano go boso na rozgrzanej do czerwoności płycie, następnie cięto skórę na jego ciele, gdy jeszcze żył wydłubano mu oczy i obcięto uszy), Janina (przed I wojną światową wyemigrowała do USA, gdzie wyszła za mąż za Feliksa Trusiewicza), Łucja, Konstancja (Żołędziewska, w Hradach), Narcyza +1976 (+Sławno, po m.Cybulska) i Witalia (Szczepkowska, powyżej). Razem z Barbarą został zamordowany przebywający tu gościnnie jej wnuk Mieczysław Żołędziewski z Hrady. | |
| 3. | SZCZEPKOWSKI | Dominik 1911~1945 - s. Adama i Katarzyny z d. Chorążyczewska, żona Anastazja 1913-1943 z d. Żołędziewska - c. Władysława i Bronisławy z d. Orlińska z Hrady, córka Alfreda 1938-1943. Dominik po stracie najbliższych dostał się do Kiwerc, gdzie w 1944 r. został wcielony do I A WP, poległ na froncie walcząc przeciwko Niemcom. |
| 4. | LIPSZAN | Bolesław 1917-1943 (*Pożoga, par.Sarny), żona (śl.1937, Sarny) Genowefa 1918-1943 z d. Szczepkowska - c. Antoniego i Teofili, dzieci: syn IN 1939-1943, córka Jadwiga 1940-1943. Rodzina wymordowana w czasie napadu Ukraińców na Antonówkę. |
| 5. | SZCZEPKOWSKA | Katarzyna 1873-1943 z d. Chorążyczewska, przydomek "Adonich", wdowa po Adamie 1869-7.07.1931, mieszkała sama, synowie "na swoim"?: Stanisław, Dominik (poz. 3), Józef 1913, Władysław i Jan (poz. 8). |
| 6. | KOPIJ | Felicjan 1906-1984 - s. Franciszka i Konstancji z d. Sulikowska, żona Janina 1909-1983 z d. Barwińska - c. Krzysztofa i Marianny z d. Jędrzejewska, dzieci: Genowefa 1933 i Zbigniew 1939. Po napadzie uciekli do Przebraża. Po wojnie: w Malborku. |
| 7. | KOPIJ | Paweł 1904-1978 - s. Franciszka i Konstancji z d. Sulikowska, żona Józefa 1908-1999 z d. Sulikowska - c. Jana i Emilii z d. Grzywińska, córka Halina 1932. W 1943 r. skryli się w Przebrażu, gdzie w 1944 urodził się syn Franciszek. W 1944 Paweł został wcielony do 1 A WP i brał udział w walkach frontowych. Po wojnie rodzina osiadła w Malborku. |
| 8. | SZCZEPKOWSKI | Jan 1890-1966 - s. Adama i Katarzyny z d. Chorążyczewska, zwany "Gruby", żona Aleksandra +1978 z d. Baranowska, synowie: Bolesław 1922, Kazimierz 1924-1943 (zamordowany pod Kiwercami), Stefan 1928 i Czesław 1930, córka Stanisława 1926. Po napadzie skryli się w Kiwercach. W 1944-46 Jan służył w szeregach I A WP. Po wojnie rodzina zamieszkała w Malborku. |
| 9. | FIRSIUK | IN 1893, żona IN 1893, syn IN 1917, córka IN 1923. W 1943 r. skryli się w Przebrażu. Po wojnie zamieszkali w zachodniej Polsce. |
| 10. | SZPRYNGIEL | Jan, żona IN (Józefa? oboje starsi wiekiem), mieszkali z nimi syn Antoni i córka IN. (Katarzyna?) - oboje dorośli. Starsi synowie: Bronisław 1898 i Zygmunt mieszkali w Obórkach, Jan z żoną oraz z synem i córką uciekli w 1943 r. do Przebraża i w 1945 r. wyjechali na zachód Polski. |
| 11. | BĄCZKOWSKI | IN., żona IN., syn Stefan 1922. W 1943 r. skryli się w Kiwercach, skąd w 1945 r. wyjechali do Lewina Brzeskiego. |
| 12. | BARANOWSKI | Kazimierz 1908, kawaler. Mieszkała tu jego gospodyni z synem (poniżej). |
| WALCZYŃSKA | Mirosława 1910-1943, syn IN.1924. Pochodzili z Niesześci. Mirosławę zamordowali Ukraińcy w lesie pod Łopatniem. Kazimierz z synem Mirosławy przedostał się do Przebraża, a potem do Kiwerc, skąd w 1945 r. wyjechał w opolskie i adoptował syna Mirosławy. | |
| 13. | BARANOWSKI | Władysław, żona Bronisława z d. Besser, dzieci: Michał 1914 i inne IN. W 1943 r. w Kiwercach, od 1945 r. w Opolskiem. |
| 14. | SULIKOWSKI | Marceli - s. Stefana i Dominiki 1864-1934 z d. Rudnicka, żona IN, dzieci IN. Marceli miał siostrę Rozalię. |
| 15. | KOSZUK | IN. z rodziną. V.n. Koszyk? (chyba Władysław, ew. jego brat Stanisław - synowie Józefa i Rozalii, mieli dwie siostry Mariannę i Zofię). |
| 16. | PRZYBYSZEWSKI | Narcyz 1884-1939 - s. Adama i Joanny z d. Sulikowska, żona Marianna z d. Koszuk - c. Józefa i Rozalii, dzieci: Franciszek, Aleksander, Jadwiga i Wiktoria. |
| 17. | SAWICKI | IN. z rodziną. |
| 18. | PRZYBYSZEWSKI | Adolf, żona Józefa, dzieci: Dionizy (po 1945 r. w Korfantowie), Władysława 1923. |
| 19. | BOBER | Aniela z d. Dawidowicz, wdowa po Felicjanie 1881-1930, dzieci: Jan, Mikołaj, Florian 1914 (*Wilcze), Zygmunt, Walenty, Marceli, Regina i Marianna. Po wojnie w Opolskiem. |
| Wykaz mieszkańców w poz. 1-19, opis oraz plan schematyczny kol. Antonówka sporządziła Krystyna Czerwińska z d. Żołędziewska ur. w kol. Hrada, przy współpracy z Witala Szczepkowską z kol. Antonówka, Halina Szczepkowską (córka Witali), Florianem Boberem z kol. Antonówka, Feliksem Trusiewiczem z kol. Obórki i Romualdem Żołędziewskim z kol. Hrada. Gdańsk, lipiec-sierpień 2003 r. Opracowanie redakcyjno techniczne Czesław Piotrowski, Warszawa, sierpień 2002 r. Uzup.Red. | ||
| Uzupełnienia mile widziane. Objaśnienie: rok w barwie: niebieskiej - śmierć z rąk bandytów ukraińskich (w tym tzw. "upa") wiosną 1943 r. | ||
| |||||
L.p. |   | Informacje |  | ||
1. | Elżbieta Czulewicz | [luty 2005] korekta i uzup. w poz. 6 i 7. | elczuel(a)op.pl | ||
2. | Krzysztof Sajdak | [czerwiec 2011] uzup. poz. 2. | krzysztof.sajdak(a)gmail.com | ||
3. | Grzegorz Zarzeczny | [kwiecień 2016] korekta w poz. 2. [listopad 2016] korekta i uzup. poz. 2., źródło: informacja o Adolfie z relacji Witolda Szczepkowskiego (poz.2), oraz Heleny Buńko z d. Lipińska (ur.w Niesześci). [luty 2017] uzup. poz. 2 z inf. cioci Krystyny Czerwińskiej z d. Żołędziewskiej c. Konstancji Drzewieckiej oraz Haliny Szczepkowskiej c. Witali. | graff3(a)wp.pl | ||
Po napadzie Ukraińców na kolonię i okoliczne osiedla w połowie maja 1943 r. ocaleni mieszkańcy Antonówki opuścili swoje osiedla ukrywając się w pobliskich lasach w rejonie Łopatnia i przedzierając się do Przebraża i Kiwerc, co trwało do połowy lipca 1943 r. Wiele osób zginęło w tym czasie z rąk Ukraińców. Jako uciekinierzy w bardzo ciężkich warunkach przetrwali w rejonie Przebraża i Kiwerc do czasu ewakuacji na zachód Polski w 1945 r. Wielu mężczyzn brało udział w walkach samoobrony Przebraża w 1943 r., a kilku zostało wcielonych w 1944 r. do 1 A WP i brało udział w walkach frontowych przeciwko Niemcom. Antonówka, jak wszystkie inne polskie osiedla w tym rejonie, została spalona przez Ukraińców i obecnie nie ma po niej śladu.
Data powstania strony: wrzesień 2004 r., ostatnia edycja: luty 2017 r.
