Trzy polskie wioski: Budki Borowskie, Dołhań, Okopy wchodziły w skład gminy Kisorycze. W środku dużych wsi ukraińskich istniejących do dzisiaj - Kisorycze, Karpiłówka, Borowe, Derć. W 1939 wioski liczyły razem około 500 osób. Wieś sołecka Dołhań (Dołgań) w 1921 r. liczyła około 30 zagród i 150 mieszkańców, prawie wyłącznie Polaków. Położona była około 3 km na północny zachód od Okopów. Około 4 km na zachód i północny zachód od Dołhani leżały dwie duże wsie "ukraińskie": Karpiłówka i Kisorycze. W Dołhani powtarzają się głównie dwa nazwiska: Skurzyński i Lech, a ponadto w okresie międzywojennym dojechało kilka osób o nazwiskach Majko, Stawiarz, Sieradzki, Koza. Od 1939 roku należała do parafii rzymsko – katolickiej w Okopach, przed tym do parafii w odległym o 18 km. Rokitnie. Wieś o dość zwartej, drewnianej zabudowie, licząca ok. 50 „dymów”, posiadała od 1937 roku swoją szkolę powszechną (4. klasową), gdzie nauczycielem był początkowo Julian Nowosielski, a później po przeniesieniu go do szkoły w Derci, szkołę objął (1938) Stanisław Duda, uczący poprzednio w szkole w Borowem (mieszkał tam u sołtysa Dzierżniuka). Szkoła 7. klasowa znajdowała się w sąsiedniej, dużej, wsi ukraińskiej Karpiłówka. Historia wsi była podobna, jak sąsiedniej wsi Okopy. Różniła się jednak pochodzeniem większości mieszkańców i mniejszym wpływom obcym na język codzienny. Przeważali mieszkańcy przybyli tu w niezbyt odległych czasach z Polski Centralnej, różniąc się od miejscowych głównie ubiorem (nazywano ich „kapeluszniakami” od noszonych kapeluszy – stanowiących swoistą rzadkość), używaniem na co dzień języka polskiego i pewnego rodzaju zamknięciem się w swoim środowisku. 
| WYKAZ GOSPODARSTW, stan z około 1939 r. Wykaz niepełny. | 1. | SZEREMETA | Adam, Ukrainiec, żona Anastazja, dwoje dzieci. | 2. | JASIŃSKI | Michał, żona Teresa, syn Edward (poniżej). | | JASIŃSKI | Edward, żona Bronisława, córki: Paulina, Felicja, Antonina. | 3. | KALINICZ | IN., radziecki sołtys wsi, żona, dwoje dzieci. | 4. | SENKIEL | Józef, żona IN., córka Genowefa (Kozińska, zob.niżej) | | KOZIŃSKI | Adam z Okopów, żona Genowefa. | 5. | KOZA | Franciszek +~1943 (rozstrzelany przez partyzantów radzieckich), sołtys, żona Katarzyna. | 6. | SKURZYŃSKI | Grzegorz +6/7.12.1943, żona Józefa, syn Felicjan z żoną Bronisławą, wychowanek Leon Wieczorek. | 7. | SKURZYŃSKA | Łucja (matka Grzegorza) +6/7.12.1943. | 8. | ZALEWSKI | Paweł +09.1943, zginął przypadkowo podczas ataku niemieckiej ekspedycji karnej na partyzantów radzieckich, żona Janina z d. Kotwicka - c. Waleriana i Marianny z d. Muchorowska z Rudni Bobrowskiej, dzieci: Józef 1928, Bronisława 1931, Weronika 1937. Po wojnie na Dolnym Śląsku. | 9. | ZALEWSKI | Karol. | 10. | ZALEWSKI | Jan, żona Teofila, córki: Natalia, Stefania, Heronima, Jadwiga. | 11. | STAWARZ | Stefan. Rodzina po wojnie w Prabutach. | 12. | JEREMIEJCZUK | Mikołaj, Ukrainiec. | 13. | MAJKO | Wiktor – brak danych o rodzinie. Wyjechał do nowej Polski w 1945 roku. | 14. | MAJKO | Jan – brak danych o rodzinie. Wyjechał do nowej Polski w 1945 roku. | 15. | SKURZYŃSKI | Albert +1943 - s. IN. i Elżbiety +1943 (spalona żywcem we domu), żona Franciszka, dzieci: Władysław +07.1943 (poległ w zasadzce UPA jako partyzant OP „Jeszcze Polska nie zginęła” Roberta Satanowskiego), Stanisław, Genowefa. | 16. | MAJKO | Stefan zamordowany 6/7.12.1943 przez Ukraińców, żona Julia, córka Kazimiera. Matka Władysława i ojciec Tadeusz zamordowani przez Ukraińców 6/7.12.1943 roku. | 17. | SIERADZKI | Władysław, żona Adela, córka Henryka, córka Leokadia, syn Longin. Po wojnie osiedlili się w Iławie. | 18. | LECH | Feliks, żona Ewa, syn Jan, syn Piotr, córka Zofia (po mężu Żelazko), córka Janina, córka Łucja. Wyjechali w 1945 roku i osiedlili się w Prabutach. | 19. | SKURZYŃSKA | Stanisława (wdowa), syn Józef, syn Zygmunt 1929-1999, córka Bronisława. Po wojnie osiedlili się w nowej Polsce. | 20. | SKURZYŃSKI | Władysław, żona Marianna +6/7.12.1943, zastrzelona. | 21. | LECH | Hieronim, żona Paulina, syn Zygmunt (kowal), synowa Weronika i ich synowie Kazimierz, Witold i Czesław. Brak danych o losach rodziny. | 22. | SKURZYŃSKI | Tomasz, żona Hanna, syn Edward, syn Wacław. Po wojnie osiedlili się w Legnicy. | 23. | SKURZYŃSKI | Bernard 1896-1944 - s. Antoniego i Rozalii z d. Rudnickiej, żona Michalina 1908-1991 z d. Garbowska - c. Teofila i Antoniny z d. Romaniewicz, dzieci: Antoni 1930-2001, Teofil 1932, Ludwik 1934, Stanisław 1937, Edmund 1939-2008, Bernadeta 1941, Antonina 1941. Wyjechali w 1945 roku i osiedlili się we Wrocławiu i w Koszalinie. | 24. | KOZIŃSKI | Felicjan, żona Zofia, syn Paweł +1943, dwie córki (IN.). | 25. | LECH | Grzegorz +6/7.12.1943, żona Antonina, syn Franciszek. | 26. | LECH | Tomasz, żona Leontyna, córki: Bronisława, Franciszka, Halina, syn Julian. | 27. | LECH | Marcin + 6/7.12.1943, syn Teofil + 6/7.12.1943. | 28. | PODGÓRSKI | Władysław, żona Ludwika, syn Tadeusz, syn Jerzy, syn Henryk. Rodzina po wojnie rozproszyła się po kraju (Lublin i Olsztyn). | 29. | LECH | Weronika, wdowa, córka Leontyna, córka Franciszka, córka Stefania. | 30. | LECH | Stanisław, żona Janina, syn Wincenty +6/7.12.1943, czworo dzieci (IN.). | 31. | SKURZYŃSKI | Piotr +1943, żona Janina +1943, dzieci: Jan +1943, Piotr +1943 i Irena 1937-1943. | 32. | LECH | Łucja, wnuk Bolesław. Wyjechali do nowej Polski w 1945 roku, wnuk w Warszawie. | 33. | BOGUCKI | Wincenty, (rodzeństwo 10 osób) matka Ewa, syn Marian, córka Kazimiera, syn Kazimierz, syn Tadeusz, córka Helena, syn Bolesław i jego żona Wiktoria. | 34. | SKURZYŃSKI | Franciszek, żona Marcelina, siostra Antonina, syn Julian, syn Henryk, córka Helena. Po wojnie w Prabutach. | 35. | SKURZYŃSKI | Jan, żona Antonina, syn Franciszek (+poległ w partyzantce), syn Edmund, syn Ryszard, córka Jadwiga. | 36. | LECH | Hieronim „Czerwony”, żona Aniela, córka Rozalia, syn Michał. | 37. | SZEREMETA | Mikołaj, żona Nadieżda, syn Feliks, córka Maria, córka Hanna, córka Anastazja. | 38. | LECH | Hilary, żona (IN.), bezdzietni. Po wojnie w Prabutach. | 39. | SKURZYŃSKI | Ludwik, żona Emilia, syn Władysław, córka Maria osiedlili się w Prabutach, syn Franciszek obecnie w Braniewie, syn Roman obecnie w Gdyni. | 40. | SKURZYŃSKI | Adam, żona Marcelina, osiedlili się w Nidzicy. | 41. | LECH | Michał, żona Stanisława, syn Tadeusz, osiedlili się w Nidzicy. | 42. | | NN (Polak), gajowy, wywieziony na Sybir i tam zmarł. Pozostała część rodziny została rozstrzelana w swoim domu przez hitlerowsko-litewską ekspedycję karną za przechowywanie Żydów. | 43. | ŻELAZKO | Teofil (wywieziony na Sybir), żona Waleria, córka Leokadia, córka Zofia, córka Jadwiga. | 44. | LECH | Franciszek, żona Anna z d. Lech, dzieci: Bronisław (poniżej), Maria, Apolonia 1927-1943, zamordowana w Kisoryczach na drodze z Rokitna do Dołhani, jej zwłoki wrzucono do studni. Byli właścicielami dworku. | | LECH | Bronisław 1919 - s. Franciszka i Anny, żona Jadwiga 1920 z d. Staniewicz. | 45. | STAWARZ | Stefan, żona Teofila, rodzina (IN.). Po wojnie osiedlili się w Wąbrzeźnie. | 46. | STAWARZ | Tadeusz, żona Teofila, córka Maria +1944, inne dzieci IN. | 47. | KOZIŃSKI | Tomasz 1875 (*Sztum) - s. Michała, żona Marcelina z d. Lech dzieci: Adolf, Tomasz, Teofil +1943, Zygmunt +1943 {zamordowani przez ukraińskich policjantów} Syn Aleksander z żoną Anastazją z dziećmi: Filomena, Emilia, Zygmunt mieszkali w Okopach. | 48. | ZALEWSKI | Ludwik, żona Paulina, synowie Paweł +1943 i Zygmunt +1943 {zamordowani przez ukraińskich policjantów i Niemców), córki Felicja i Genowefa. | 49. | FURTAK | Michał 1907-1956, żona Genowefa 1914-1998?, dzieci: Tadeusz 1934-1996, Bronisława 1938 (Mazurkiewicz), Helena 1939-?(zmarła w czasie wojny), Zofia 1941. Po wojnie przesiedleni do Nidzicy, woj. Warmińsko-Mazurskie. | 50. | GWOZDEK | Władysław, żona Stanisława +6/7.12.1943, córka Teofila +6/7.12.1943, syn Bolesław +1943 (zamordowany na drodze z Rokitna do Dołhani). | 51. | SKURZYŃSKA | Aniela, opiekunka sierot Henryka i Bolesława pozostałych po córce Emilii i zięciu (IN.) zamordowanych przez Ukraińców 1943. | 52. | LECH | Florian, żona Filomena, syn Franciszek, córki: Kazimiera, Bronisława, Irena. Po wojnie osiedlili się w Prabutach. | 53. | LECH | Hieronim, żona Teofila, synowie: Hipolit, Czesław, Witold, córka Stanisława. Po wojnie w Prabutach. | 54. | DUDA | Stanisław, nauczyciel, żona IN, syn Eugeniusz 1941. Mieszkali w budynku szkoły? | 55. | GOZDEK | Jan 1889 - s. Andrzeja i Agnieszki z d. Bogacz z Jarosławic, gajowy, żona Maria +1943 z d. Grudzień, dzieci: Jan, Władysław, Stanisław 1928. Mieszkali w domu pod nr 17. Synowie Jan i Stanisław zostali wywiezieni na roboty do Niemiec. Po wojnie: Budziszów Wielki, p. legnicki. | | Brak więcej informacji. Proszę Państwa o pomoc w uzupełnianiu wykazu. Objaśnienie: rok w barwie: niebieskiej - śmierć z rąk bandytów ukraińskich (w tym tzw. "upa").
Z powodu RODO dane osobowe zostały usunięte.
|
| L.p. |   | Informacje |  | 1. | nn | [czerwiec 2006] (rodzina Lechów) | - | 2. | nn | [luty 2007] rodz. Bronisława Lecha.- poz. 44 | - | 3. | nn | [lipiec 2007] Opis wsi Dołhań. Nowy, pełniejszy wykaz rodzin w poz. 1-53 | - | 4. | nn | [listopad 2007] uzup. poz. 10. | - | 5. | nn | [grudzień 2007] uzup. poz. 47. | - | 6. | nn | [luty 2008] uzup. poz. 23. | - | 7. | nn | [luty 2008] uzup. poz. 19. | - | 8. | nn | [listopad 2009] (admin: wpis o następującej treści nie potrafiłem zastosować w wykazie rodzin): "łasiwicz Janina ur.24.06.1929, siostra Genowefa Furtak, babcia Skurzyńska" | - | 9. | nn | [grudzień 2009] dotyczy poz. 44. Byłbym bardzo wdzięczny gdyby ktoś mógł mi udostępnić jakieś dalsze informacje, jeżeli znacie miejsce gdzie są przechowywane akta parafialne to również prosiłbym o adres. | - | 10. | nn | - s. Bronisławy. [styczeń 2011] uzup. poz. 49. | - | 11. | nn | z d. Zalewska. [sierpień 2012] uzup. poz. 8. | - | 12. | nn | - s. Stanisława. [wrzesień 2013] poz. 54. Jeżeli jest ktoś kto pamięta mojego ojca to proszę o kontakt. | - | 13. | nn | z d. Gozdek. [październik 2014] poz. 55. | - |
W czasie okupacji niemieckiej sytuacja mieszkańców Dołhani była podobna do sytuacji mieszkańców sąsiednich polskich wsi: Okopy i Budki Borowskie. W okresie największego zagrożenia ukraińskiego liczyli oni na obronę ze strony partyzantów sowieckich oraz zakładali ucieczkę do lasu. W rejonie Dołhani przez dłuższy czas w 1943 roku działał oddział partyzancki kpt. Jana Nalepki - "Repkina", składający się w większości ze Słowaków. Oddział wchodził w skład zgrupowania partyzanckiego gen. Saburowa. Mieszkańcy Dołhani utrzymywali bliskie kontakty ze Słowakami i niektórzy wstąpili do ich oddziału. Napad rezunów na wieś nastąpił w nocy z 6 na 7 grudnia 1943 roku. Mieszkańcy Dołhani, którym udało się ujść z życiem z pogromu, ukrywali się przez pewien czas w lasach. Dzisiaj wsi Dołhań nie ma. Wiele osób z Dołhani mieszka obecnie w Prabutach Żarach, Jedwabnem, Jeleniej Górze, Lubsku i Kluczborku i okolicach tych miejscowości.
Ofiary (których zwłoki odnaleziono i zidentyfikowano) mordów ukraińskich: SKURZYŃSKI Władysław, partyzant w oddziale R. Satanowskiego, został zamordowany w lipcu 1943 r. przez bulbowców w zasadzce przygotowanej w jego stodole; SKURZYŃSKA Łucja, lat ok. 85, zamordowana siekierą na stopniach kościoła w Okopach; w nocy z 6 na 7 grudnia 1943 r.. LECH Teofil s. Marcina, lat ok. 40, zamordowany w swoim mieszkaniu uderzeniem młotka w głowę w nocy z 6 na 7 grudnia 1943 r..; LECH Apolonia, lat 24, 3.02.1944 r. w drodze do Rokitna została zatrzymana we wsi Kisorycze (był z nią Stefan Stawarz i jemu udało się uciec), zamordowana i ze sznurem na szyi wrzucona do studni. Ciało jej wydobyte po miesiącu ze studni, nosiło ślady okrutnych tortur; GWOZDEK Stanisława, lat ok. 30, zamordowana we własnym mieszkaniu w nocy z 6 na 7 grudnia 1943 r..; MAJKO Tadeusz, lat ok.40 (powyżej -miał wnuczkę! poz.16) i żona Władysława, zamordowani w domu w nocy z 6 na 7 grudnia 1943 r. SKURZYŃSKA Irena c. Piotra, lat ok. 50, zamordowana we własnym mieszkaniu nocy z 6 na 7 grudnia 1943 r.. SKURZYŃSKA Elżbieta, lat ok. 60, zamordowana we własnym mieszkaniu nocy z 6 na 7 grudnia 1943 r.. SKURZYŃSKA Maria, zamordowana we własnym mieszkaniu w nocy z 6 na 7 grudnia 1943 r.. STAWARZ Maria zamordowana we własnym mieszkaniu w nocy z 6 na 7 grudnia 1943 r.. SKURZYŃSKI Grzegorz, lat ok. 50 i Marianna, lat ok. 70, zamordowani 26.12.1943 r. przez bulbowców gdy wracali od Ukraińca Mikołaja Jeremiejczuka. ŻOŁNOWSKI Ludwik, żona Zofia, synek Mariusz, -mieszkańcy futoru pomiędzy Dołhanią a Kisoryczami. Dnia 22.04.1943 r. wszystkich uduszono w domu i ciała wrzucono do studni. Prawdopodobnie, sprawcami byli chłopi z Kisorycz. SZELUK - żona i młodszy syn Jana Szeluka (byłego oficera Pelury) zamordowani w okrutny sposób na drodze do Rokitna, prawdopodobnie przez Ukraińców z Kisorycz.
Źródła:
1. "NA RUBIEŻY" 46/46 (2000 r.) - opracowanie Zygmunta Bukowskiego,
2. Wojciech Grodzicki. O wioskach napisano trzy książki Leon Żur -"Mój wołyński epos" Bronisław Janik "Było ich trzy" "Niezwykły świadek wiary na Wołyniu" - o księdzu Ludwiku Wrodarczyku z parafii w Okopach . pismem pochyłym, kolorem szarym - uwagi administratora strony
|
