 | wieś WETERANÓWKA gromada Weteranówka, gmina Białozórka, powiat Krzemieniec, woj. wołyńskie Opracowywane w okolicy: |
"WDW, Łuck, dn. 13 stycznia 1927 r.: Rozporządzeniem starosty krzemienieckíego z dn. 14 listopada 1926 r. Nr 27993/26 z gromady wiejskiej Białozórka, tejże gminy, wydzielono osadę wojskową powstałą na obszarze 623,5 ha i utworzono samodzielną gromadę wiejską pod nazwą "Weteranówka". Gromada ta obejmuje 57 gospodarstw i 230 mieszkańców."
Weteranówka powstała na miejscu rozparcelowanego majątku rosyjskiego generała Turałowa i jego zięcia Mitryfanowa (położenie na mapce wprowadzono na podst. odręcznej mapki z lat 30-tych i może być nieprecyzyjne). Osadnicy pochodzili z różnych stron: z Galicji, z Podola, czy też zza "Kordonu" - nakazem władzy sowieckiej wyrugowani z okolic Żytomierza, Jampola, Bazalii, Szepietówki i Płoskirowa. Osadę zamieszkiwało 63 osadników, w tym na DĘBINIE 26, na NIZACH 37. W odległości około 5 km na wschód od Dębiny znajdował się Futor Pazichowskiego.
Projekt WYKAZU GOSPODARSTW, stan w około 1939 r.
| 1. | GÓRNIAK | Franciszek, sierż., żona Józefa +2007 z d. Stochlińska, przybyli z Lutczy (ob. woj. podkarpackie), dzieci: Maria, Bronisława, Janina, Stanisław, Władysław. Po wojnie w Piławie Dolnej, a następnie Pieszycach w woj. dolnośląskim. |
| 2. | BOROWIEC | Józef, sierż., wybrany w 1927 r. pierwszy sołtys, żona Agata, dzieci: Saturnin i Teresa. Mieszkali na Nizach. |
| 3. | NYTKO | Stanisław, st.szer., żona IN, 2 synów IN., córki: Józefa 1923 (Stachowicz, ostatecznie w Rzeszowie) i Stanisława 1933. |
| 4. | GUBERNAT | Ludwik, szer., żona Janina. |
| 5. | BERNADZIKOWSKI | Roman - s. Andrzeja i Pauliny, szer., żona Anna z d. Nierynowicz, dzieci: Leon, Piotr, Bolesław, Wanda, Stanisław, Tadeusz, Albina, Roman. |
| 6. | PAWLICKI | Marjan.+17.09.1939, st.uł. Weteranówka, położona w odległości półtora kilometra od granicy była pierwszą osadą wojskową na Wołyniu, do której 17 września wkroczyli czerwonoarmijcy. Marian Pawlicki pełnił w nocy wartę w ramach służby obywatelskiej i był pierwszym osadnikiem, który został zabity. Pozostawił wdowę Marię oraz dzieci: Elżbietę (po mężu Frankowska, po wojnie w Toledo, USA. Napisała pamiętnik ze wspomnieniami), Dzidzię, Józia, Lalę, Rysia, Edzia +1941 i Mariana 10.1939-1941 (oboje zm. na zesłaniu w Pieszczance). |
| 7. | JORDAŃSKI | Aleksander +1940, kapr. Kawaler Orderu Virtuti Militari. Urodził się "za miedzą" i ziemia rodziców znajdowała się zaraz za granicą z ZSRR. Mieszkała u niego tylko służąca o imieniu Rózia +1940. Uprowadzeni na Sybir. (więcej) |
| 8. | KUTA | Józef, por., syn Edward. Po wojnie: Zaczarnie k.Tarnowa. |
| 9. | BURZ | Józef 24.07.1898-6.02.1945 (*Budziwój, poległ w Zdbicach) - s. Tomasza, intendent, żona Zofia, córki: Danuta 1929 i Teodozja 1933. Uprowadzeni na Sybir ze Zbaraża. Od czerwca 1946 r. zamieszkali w Budziwoju (więcej). V.n. (błędnie) Busz. |
| 10. | DOBROWOLSKI | Franciszek, st. ułan, nr działki 50. |
| 11. | GĄSIOROWSKI | Józef (z Brzeżan), szer., żona Maria z d. Welser (z Lwowa), dzieci: Janina, Tadeusz. Po wojnie osiedlili się we Wrocławiu. |
| 12. | NIZIAŁEK | Michał 1894 (*Rzychowa, gm.Tarnów) - s. Michała i Marii z d. Nalezińska, plut., żona Helena (*Beresteczko) - c. Antoniego NN i Anny z d. Roman, dzieci: Zofia (*Stara Dubrawa, Bośnia), Emilia 1924 (*Białozórka), Julian 1926 (*Białozórka), Adolf 1928 (*Białozórka, po wojnie ostatecznie zamieszkał w Bolesławcu), bliźniaki (tu*) Helena i Adam 1935. Rodzeństwo Michała to: Józefa 1887, Anna 1889, Maria 1891, Stefania, Genowefa, Wojciech i Józef. Wg ksiąg parafii Wiśniowiec ich ojciec Michał nosił nazwisko Niziołek. |
| 13. | SYGNAROWSKI | Ignacy, szer. |
| 14. | POCHWAŁA | Jan, sierż. |
| 15. | PACIOREK | Stanisław 27.08.1898 (*Warszawa) - s. Piotra i Julii z d. Tomaszewska, st.szer., żona Pelagia (*Białozórka) z d. Burkowska - c. Piotra i Pelagii , dzieci : Genowefa 1927, Zofia 1930, Julia 1934. Mieszkali na Nizach. Zabrani na Sybir. |
| 16. | BARA | Stanisław, kpt. |
| 17. | TURCZYŃSKI | Włodzimierz, por., pochodził z dawnych ziem polskiej Ukrainy. |
| 18. | KOZUBSKI | Narcyz +1943, żona Helena +1943, dzieci: Henryk (po wojnie w Kanadzie), Emilia 1925-1943, Apolinary (po wojnie w Rzeszowie). Na Dębinie. (źr.) |
| 19. | NIEPOCZĘTOWSKI | IN. Na Dębinie. |
| 20. | SĘK | IN. |
| 21. | STANISZEWSKI | Fabian, wielodzietna rodzina. Żyli w dużej biedzie na Dębinie. Ktoś był zabrany na Sybir. |
| 22. | POZICHOWSKI | IN. (może Zygmunt 1901 - s. Adolfa i Klementyny z d. Mikulska) |
| 23. | SIEDIELNIK | IN. (pół Rosjanin), żona IN (Ukrainka), córka Raisa (była zabrana na roboty do Niemiec). Żyli dostatnio na Dębinie. |
| 24. | TROJANOWSKI | Władysław, st.szer. |
| 25. | FULTIAK | Stefan, plutonowy, żona Józefa, dzieci: Aleksandra 1930. Zabrani na Sybir. |
| 26. | ŁOZOW | Jan 1899 - s. Piotra i Karoliny, uł., żona (śl.1926) Anna 1904 z d. Malizderska - c. Ignacego i Anieli z Klecki Małej, dzieci: Stanisław 1929, Zygmunt 1934. Po wojnie w Szczecinie. |
| 27. | KAWA | Kazimierz, szer., żona IN., córka Janina. Uprowadzeni na Sybir. Brat Kazimierza - Andrzej mieszkał w pobliskich Hnilicach. |
Futor Pozichowskiego (na mapach "Fut. Pozichowskiego", brak w wykazie WDW). W kierunku Szczasnówki, podzielony granicą Najbliższa Strażnica KOP była w odległości 1,5 km na zachód. Dowódcą był plutonowy Błażej Durawa. | ||
| 1. | PUZICHOWSKI | Bernard +1943 - s. Edwarda i Anny z d. Strzyszkowska (brat Stanisław w Białozórce), żona Aleksandra z d. Narbutowicz z Wileńszczyzny, dzieci: Michał (w Paszukach), Hieronim +11.1943 (+Brzeżany, zakatowany przez UPA), Walentyna, Emilia (była zabrana na roboty do Niemiec). Po wojnie w Warszawie. Kazimierz ~1900~1920 - brat Bernarda i Norberta został zamordowany przez bolszewików (szablą ścieli głowę). Siostra Marcelina zamieszkała z mężem Stanisławem Głowackim i dziećmi w Helsinkach, po wojnie w Pionkach. Rozalia Antonina 1882 poślubiła Marcina Choleckiego. |
| POZICHOWSKI | Norbert +1943 - s. Edwarda, żona Anna z d. Hornik z Białokrynicy z rodziny czeskiej, dzieci: Wacław (poniżej), Weronika, Jadwiga +1943 (była zabrana na roboty do Niemiec, wróciła), Regina 1927 (Owczarczak, patrz wspomnienia), Ryszard 1929-1943. | |
| POZICHOWSKI | Wacław +1943, żona Maria, dzieci: synek IN 1941 i niemowlę IN 1943-1943 (8 dni). | |
| 2. | FEDOSIUK | IN. Ukrainiec, syn, Aleksander (nacjonalista wywieziony na Sybir w 1940 r., wrócił po amnestii podając się za Polaka, był w bandzie UPA, grabił i mordował). |
Brak więcej informacji. Proszę Państwa o pomoc w uzupełnianiu wykazu. Objaśnienie: rok w barwie: niebieskiej - śmierć z rąk bandytów ukraińskich (w tym tzw. "upa") głównie w nocy 2.08.1943 r. | ||
| |||||
L.p. |   | Informacje |  | ||
1. | Józefa Stachowicz | z d. Nytko. [czerwiec 2007] poz. 1-4. [sierpień 2013] uzup. poz. 1 i 4. Mieszkam obecnie w Rzeszowie. Byłam przyjaciółką pani kapitanowej Górniakowej, która też mieszkała w Rzeszowie aż do śmierci. Pozdrawiam wszystkich pamiętających i żyjących z tamtych stron i proszę o kontakt. | festiwa89(a)o2.pl albo ms.biuro(a)interia.pl | ||
2. | Wiesław Bernadzikowski | [styczeń 2008] poz. 5. | remogniezno(a)neostrada.pl | ||
3. | Mikołaj Złotnicki | [czerwiec 2011] poz. 11, uzup. poz. 1. | mikolaj_zlotnicki(a)tlen.pl | ||
4. | Adolf Niziałek | [grudzień 2011] poz. 12. [marzec 2013] uzup. poz. 12. | nt52(a)tlen.pl | ||
5. | Czesław Kamiński | [sierpień 2012] poz. 6. | czkamyk(a)op.pl | ||
6. | Henryk Kaszuba | [styczeń 2013] Weteranówka przypuszczalnie leżała na południe od drogi bitej: Białozórka - Szebienno ("za kordonem"), na wprost dużego kompleksu leśnego i w pobliżu zakola granicy oraz w pobliżu dwóch futorów ("osad szlacheckich"): Dubina i Księży. Wg opowiadań kombatantów, żołnierze z tej miejscowości mieli do ochrony odcinek granicy: od słupa nr 1850 do słupa nr 1860. | h.kaszuba(a)interia.pl | ||
7. | Antonina Krutkow | [luty 2013] poz. 25, uzup. poz. 15. źr.: Wirtualne Muzeum Kresy Syberia. | tosiak(a)o2.pl | ||
8. | Bartłomiej Kościański | [marzec 2013] poz. 26. Mieszkam w Równem. Szukam kontaktu z rodziną w Polsce. | bkoscianski(a)wp.pl | ||
9. | Aleksandra Szlas | [maj 2014] korekta nazwiska (było: Pazichowski) i uzup. w poz. F1. | olaalex(a)hotmail.co.uk | ||
10. | Ludwik Piksa | [maj 2019] uzup. poz. 6. | lupi(a)ptv24.tv | ||
11. | Danuta Rospond | [czerwiec 2019] uzup. poz. 2 i 15. źródło: mama Genowefa Paciorek, pani Teresa Borowiec, Wschodnie losy Polaków tom 6 Weteranówka wyd. "Stopka" Łomża 1996 r. | danutarospond21(a)gmail.com | ||
Do 1936 r. mieszkał tu sierż. Stanisław BOSAKOWSKI z Łosińca, z rodziną: żona Władysława z d. Kropidłowska, dzieci: Niusia 1923, Zbigniew 1925, Edmund 1927. Wyjechali do Sosnowca, oddając gospodarstwo w dzierżawę.
Pozostali osadnicy, którzy otrzymali ziemię (brak inf. czy mieszkali tu w 1939 r.): BARAN Franciszek szer., CZEPIEL Wojciech plut., CZERNICKI Gustaw kan., DOMAŃSKI Stanisław plut., DROGOSZEWSKI Antoni plut., FURGAŁ Józef sierż., GARLIŃSKI Józef plut., JARZĘBSKI Andrzej sierż., KARCZEMNY Wacław st.uł., KLISZEWSKI Julian szer., KNOLL Maurycy kan., KOŁODZIEJ Józef st.szer., KORZUCHOWSKI Czesław st.uł., KOWALSKI Franciszek p.por., KRZCHLIK Klaudjusz plut., KRZYSZTOFIAK Franciszek plut., KUCHARSKI Jakub kapr., LEWANDOWSKI Stefan plut., LUBLIŃSKI Stanisław kapr., MALINOWSKI Aleksander sierż., MARCINIAK Stanisław st.żand., MIEMCZYK Władysław plut., MŰLLER Józef uł., MUSIALAK Stefan kapr., OLEŚ Józef szer., OSTROMSKI Bronisław st.uł., PIEKUSZEWSKI Stanisław szer., POHYLUK Aleksander st.sap. (w Sienkiewiczach?), PORĘBSKI Kazimierz plut., PROSTAK Michał st.szer., RAKOWSKI Henryk kapr., SAWICKI Kazimierz kapr., SKILICKI Augustyn wachm., SOWIŃSKI Jerzy szer., STANOWSKI Stefan , SUDOŁ Michał kapr., SYKSTNS Jan kapr., TARNOWSKI Ignacy mjr, TENENBAUM wachm., TYNALD Franciszek kapr., WARCHAŁOWSKI Stanisław szer., WARZECHA Jan szer., WARZYBOK Henryk szer., WĘGRZYN Piotr strz., WOJCIECHOWSKI Antoni plut., WOLNOWSKI Stanisław kpt., ur.5.11.1883, WOLSKI Roman kapr., ZWOLIŃSKI Ludwik szer. (spis osadników dostarczył Jan Zubelewicz).
10 lutego 1940 roku osadnicy w Weteranówki (około 700 osób?) zostali wywiezieni do posiołka Piszczonka w krasnowiszerskim odwodzie. (ta informacja oraz pozycje w wykazie 6-9 pochodzą z artykułu Edmunda Bosakowskiego "Krakus z Weteranówki" zamieszczonego w Kresowych Stanicach nr 1/1997 na podstawie książki "Wschodnich losów Polaków - Wspomnienia z Wołynia” wyd. „Stopka” Łomża 1991).
..."Tam w Białozórce pozostała cząstka mojego życia i bardzo często powracam myślą właśnie tam. Tam przecież urodziłam się, tam spędziłam swoje najpiękniejsze dzieciństwo, tam chodziłam do szkoły i do kościoła św. Rocha, w którym byłam ochrzczona i przystępowałam do I komunii świętej. Tam należałam do kościelnego chóru, który prowadził organista Simiński, do Koła Młodzieży i do kółka teatralnego, które prowadziła Pani Kapitanowa z KOP-u. Tam pochowałam swoją mamusię"...
..."Po 17 września 1939 roku przyszedł na nas czas grozy. Od zaprzyjaźnionego z nami Ukraińca ojciec otrzymał informację, ażeby stamtąd jak najprędzej wyjechać, ponieważ z Polakami "będzie źle". Wyjechaliśmy do Hnilic Wielkich. Zamieszkaliśmy na kolonii, pod lasem, u mojej babci.
Nastały dla nas ciężkie czasy. W lutym 1940 roku pojechał pierwszy transport na Sybir. A potem jeszcze drugi i trzeci. Nas jakimś cudem to ominęło. W marcu 1941 roku osiodłałam swojego siwka i pojechałam na przełaj, przez pola, aby jeszcze raz zobaczyć swój rodzinny dom, naszą osadę "Weteranówkę" i choć z daleka spojrzeć na Białozórkę.
Nic tam nie zastałam. Z naszego domu nie pozostało ani śladu. W naszym sadzie zostały wycięte wszystkie drzewa ... i wszystko zostało zaorane. Do dzisiejszego dnia mam w swojej pamięci ten smutny, pustynny widok. Z tego wszystkiego, co tam na osadzie po nas pozostało zobaczyłam kompletną ruinę. Z ciężkim sercem powróciłam do Hnilic"... - z listu Stasi Wolskiej do Edmunda Bosakowskiego.
Data powstania strony: czerwiec 2007 r., ostatnia edycja: lipiec 2019 r.
