osada

ZASTAWIE

gromada Dermań Pański, gmina Mizocz, powiat Zdołbunów, woj. wołyńskie


Opracowywane w okolicy:
Dermań, Mizocz, Mizoczyk, Korszów, Józefówka, Hulcza Czeska, Wierzchów, Poniatówka, Hulcza,

A B C D E-F G H I J K L-Ł M N O P R S-Ś T U W Z-Ż


Zastawie było niedużą miejscowością w gminie Mizocz (8 km), pow. Zdołbunów. Miejscowość ta należała do gromady Dermań Pański (3 km).
Parafia dla Zastawia znajdowała się od 1920 r. w Mizoczu, gdzie również był cmentarz parafialny. W Mizoczu była także stacja kolejowa. Najbliższy urząd pocztowy znajdował się w Dermaniu Rządowym.
Zastawie często wśród miejscowych nazywano kolonią wojskową, jako że mieszkało tam 14 osadników wojskowych, którzy otrzymali ziemię (po 11 ha) po parcelacji majątku p. Karwickiego. Jeden z osadników, który był oficerem, major rezerwy Tonkiel otrzymał 30 ha ziemi. W miejscowości mieszkało również kilka innych rodzin polskich, jedna pochodząca z Czech oraz ok. dziesięciu rodzin ukraińskich.
Najbliższa szkoła czteroklasowa znajdowała się w miejscowości Łabędzie (Lebiedi), około 500 m od Zastawia. W Dermaniu Pańskim znajdowała się natomiast szkoła powszechna 6-klasowa. Była to szkoła dość duża, uczęszczało do niej ok. 600 uczniów, a na każdym poziomie były po dwie, trzy klasy. Była to szkoła polska chociaż Polacy stanowili w niej tylko ok. jednej trzeciej stanu osobowego. Pozostali uczniowie to głównie Ukraińcy i Żydzi.
Osadnicy wojskowi, którzy otrzymali ziemię w Zastawiu, na swoich polach początkowo budowali domki prowizoryczne, ziemianki, a dopiero po kilku latach budowano większe domy już murowane. Domy te budowano głównie z kamienia (łupany piaskowiec) oraz batyny. Była to glina mieszana ze słomą , rozrabiana na mokro nogami. Później wkładano ją w formę i po wyschnięciu wyglądała jak surowa cegła, z której budowano ściany wewnątrz budynku. Ściany te później były tynkowane. Na zewnątrz ściany były wykładane kamieniem (zobacz zdjęcie). Dachy były kryte cynkolitem (rodzaj papy).
Polacy mieszkający na Wołyniu organizowali się wspólnie w celach samoobrony przed Ukraińcami, którzy uważali ich za okupantów. Posiadali własne organizacje paramilitarne, powoływane do tego celu. W Zastawiu działała organizacja „Strzelec”. Posiadali oni własną hierarchię wojskową. Komendantem był Pawlak. Posiadali oni też własną broń, która była przechowywana w świetlicy ich organizacji, gdzie wspólnie się spotykali. Świetlica ta była zorganizowana w mieszkaniu Jana Nogaja. Było tam złożonych ok. dwudziestu karabinów typu „Mauser”. Dla bezpieczeństwa, broń przechowywana w świetlicy była bez zamków, które z kolei przechowywał komendant „Strzelca”.

WYKAZ GOSPODARSTW, stan w około 1939 r. (wpisany stopień wojskowy dotyczy osadnika wojskowego)
1.DACHMikołaj 1896-1963 (Duńkowice k/Radymna-Rymań, zachodniopomorskie), kapr. (w spisach osadników Jan), żona Wiktoria 1892-1992 (Duńkowice-Rymań), dzieci: Stefania 1922-1923, Gustaw 1924, Władysław 1927, Stanisława 1930, Eugenia 1931, Zbigniew 1938.
2.WALEWICZRozalia 1909-2006 (Duńkowice-Rymań)
3.PRZEWŁOCKIJerzy, tu ur., +1988, żona Maria z d. Walewicz *Duńkowice, dzieci: Zofia 1928 i Edward 1929. Jerzy miał jeszcze 8-ro rodzeństwa.
4.PRZEWŁOCKILudwik 1909-1983, żona Anna 1912-1992 z d. Jarmałowicz, dzieci: Stanisława 1937, Władysław 1942. Po wojnie w Szczawinie, woj.mazowieckie
5.MATWIEJCZUKMichał, sierż.
6.CIESIELSKIAntoni 30.05.1898-20.12.1972, szer., żona Adela 12.04.1903-14.06.1987 z d. Wojsz, dzieci: Jadwiga 23.05.1925-4.06.1993, Henryk 2.11.1926 (zam. w Inowrocławiu), Edmund +4.06.2003.
7.PIOTROWSKIWładysław 1901 - s. Jana, kapr.
8.GŁAZOWSKIJan 22.12.1898-10.06.1977, szer., żona Katarzyna 22.02.1890-1.01.1965 z d. Wójcik, dzieci: Tadeusz 6.06.1927-25.10.1991, Zofia 25.01.1925 (Borowska) zamieszkała w Rojewie woj.kujawsko-pomorskie.
9.NOGAJJan +~1940, szer., żona Marianna, dzieci: Władysław, Mieczysław (oboje zmarli na Syberii), Kazimierz, Józef, Halina (Hanna), Wanda (dziś siostra zakonna - Benedykta). Po wojnie osiedlili się w woj. wrocławskim.
10.SYNOSStanisław, p.por.
11.CHALOTAStefan, szer.
12.MACHOWSKIStanisław, kapr.
13.PAWLAKMarcin, kapr., komendant organizacji „Strzelec”,
14.MAJCHSZAKMichał, st.szer.
15.TĄKIELAdam, major rezerwy.
16.KALISZAndrzej, szer.
17.SKRZYPEKWacław, kapr.
18.OLIZAROWSKIIN.,
19.SZYMENTIN. - rodzina pochodziła z Czech, on był kowalem,
20.SERAFININ. - osadnik wojskowy,
21.ZAJEZIERSKIGustaw (później Stecyk)
22.ZIELSKIIN.,
23.PRZEWŁOCKIMarian 1905 (*Derman), żona Karolina 1907 (*Witoldów) z d. Ciecierska - c. Piotra i Antoniny. Po wojnie zamieszkali w Szczawinie Borowym
24.PRZEWŁOCKIJan 1891-1968, żona Bronisława 1894-1956 z d. Fidyk, dzieci: dwójka najstarszych IN. zmarła po urodzeniu; Walenty 1920-1994, Janina 1923-1988, Maria 1925-2007 (po m.Garstka). Po wojnie we wsi Szczawin Borowy, powiat Gostynin. Dzieci zmarły w Gostyninie.
25.PRZEWŁOCKIWacław, w 1941 r. był aresztowany przez milicję ukraińską, dotkliwie pobity, lecz został wypuczony na wolność.
26.PAWŁOWSKIPaweł 27.03.1909-18.02.1942 (przez UPA zamordowany w Piszczance wraz z bratem Antonim) - s. Adama z Hulczy, żona Stanisława 1916-2009 z d. Zielińska (po II m.Rembas), dzieci: Cezary 1941. Rodzina Zielińskich mieszkała w Posywie.
PAWŁOWSKIAntoni 1918--18.02.1942 (j.w.). - s. Adama
27.SZCZYGLEWSKIWacław
28.DZIĘGAŁAIN.
29.TISZKURAIN. Rodzina ukraińska.
30.RUDAIN. Rodzina ukraińska.
31.KMECRadion, żona, dzieci: Alosza (nie chciał iść do bandy i uciekł z domu), Wołodia (banderowiec).
32-.NN - jeszcze około 7 rodzin ukraińskich.

Brak więcej informacji. Proszę Państwa o pomoc w uzupełnianiu wykazu.
Osoby zainteresowane miejscowością / udostępniające informacje:

FORMULARZ zgłoszenia rodziny i uzupełnienia danych

L.p.

Informacje

1.

Tadeusz Dach[styczeń 2007] opis miejscowości, szkic i wykaz mieszkańców w poz.1-22 i 32.tadeo1950(a)go2.pl

2.

Czesława Przewłocka[marzec 2009] poz. 23.brak

3.

Włodzimierz Garstka[sierpień 2009] poz. 24 z opowiadania mamy - Marii Garstki z d. Przewłockiej c. Jana, [listopad 2009] ZDJĘCIA rodzinne.lalek65(a)op.pl

4.

Sergiusz Mikulicz[sierpień 2009] uzup. w poz. 8 (jestem mężem wnuczki osadnika)S.Mikulicz(a)neotrada.pl

5.

Aleksandra Wójcik[marzec 2009] uzup. w poz. 9 - informacje od s. Benedykty (Wanda Nogaj) oraz korekty do opisu miejscowości potwierdzone również przez Kazimierza Nogaja.zastrzeżony

6.

Czesław Kamiński[maj 2011] uzup. w poz. 7czkamyk(a)op.pl

7.

Dariusz Pawłowski[kwiecień 2012] poz. 25-31darek(a)xtra.pl

8.

Szymon Mieszkała[wrzesień 2012] uzup. w poz. 6.szymon_mieszkala(a)poczta.onet.pl

Osadnicy wojskowi o których bark informacji, czy mieszkali tu w 1939 r.: CHUDZIK Stefan, plut., SUDOŁ Franciszek, szer., SZKODO Józef, sap.

Widok z Zastawia na miejscowość Łabędzie, na zdjęciu Mikołaj Dach.


Widok z satelity

Data powstania strony: styczeń 2007 r., ostatnia edycja: maj 2013 r.