Wołyń, kraj żyzny, bogaty w zabytki historyczne i artystyczne, interesujący pod względem etnograficznym, urozmaicony pod względem krajobrazu, pełen miast i miasteczek, głośnych w polskich dziejach politycznych i kulturalnych, ruin zamków i pałaców, pobojowisk i t.d. ściągał oddawna rzesze turystów. Dotychczas jednakże brak było jakiegokolwiek przewodnika po tym kraju w języku polskim. Przewodnik niniejszy jest zatem pierwszą próbą ujęcia w systematyczną całość wiadomości krajoznawczych i wskazówek praktycznych, potrzebnych dla turysty przy zwiedzaniu Wołynia.

Zastrzegam się zgóry, że przewodnik ten nie jest pracą naukową, ani też nie ma pretensji, by był chociażby surogatem brakujących prac naukowych o Wołyniu, jak np. inwentaryzacji zabytków sztuki, zabytków przyrody i t p. Zgromadziłem materjał z wielu źródeł, nie mając czasu, ani możności, naukowej kontroli autentyczności ścisłości zawartych w nich wiadomości, które podałem w zaufaniu do źródeł drukowanych.

Materjał opisowy zgromadziłem ze Słownika Geograficznego i szeregu później wydanych dzieł i broszur traktujących o Wołyniu. O ile możności starałem się uwzględnić zmienione stosunki polityczne i zmieniony skutkiem zniszczeń wojennych wygląd kraju, aczkolwiek skutkiem braku z jednej strony szczegółowego spisu szkód wojennych nie zawsze było to możliwem.

Pierwszy szkic Przewodnika poddałem rewizji pp. dr. Zygmunta Morwitza ze Lwowa, byłego konserwatora zabytków sztuki w województwie wołyńskiem, oraz prof. Aleksandra Prusiewicza z Łucka, który na podstawie nieustannych objazdów, dokonywanych w ostatnich latach po województwie, zna dobrze jego stan obecny.

W jesieni 1927 r. objechałem ważniejsze powiaty wołyńskie celem poczynienia na miejscu ostatecznych poprawek i uzupełnień.

Znaczną trudność nastręczało zgromadzenie fotografij Wołynia, potrzebnych dla wykonania ilustracyj. Większość pochodzi ze zdjęć p. Henryka Poddębskiego z Warszawy, który w maju 1925 r. przy poparciu finansowem Ministerstwa Robót Publicznych odbył wyprawę fotograficzną na Wołyń dla dokonania zdjęć ważniejszych zabytków i widoków ogólnych, dla archiwum fotograficznego Referatu Turystyki M. R. P. Część zawdzięczam uprzejmości dr. Józefa Piotrowskiego ze Lwowa, dawnego konserwatora zabytków sztuki województwa wołyńskiego, który udzielił mi dla reprodukcji kilkudziesięciu zdjęć ze zbiorów Oddziału Sztuki i Kultury tego województwa, wykonanych w r. 1918-20 przez byłą Straż Kresową. Kilkanaście zdjęć pochodzi ze zbiorów dr. Zygmunta Morwitza ze Lwowa i Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości w Warszawie.

Wszystkim wymienionym Panom i Instytucjom za okazaną mi pomoc składam serdeczne podziękowanie.

Wskazówki praktyczne, dotyczące hoteli, gospód, restauracyj, połączeń autobusowych i t. p. zostały zebrane drogą urzędową przez referat turystyki Ministerstwa Robót Publicznych przy pośrednictwie Okręgowej Komendy Policyjnej Województwa Wołyńskiego w Łucku.

Rękopis opracowany jeszcze w r. 1923, oczekiwał przez pięć lat na nakładcę, co wymagało jego nieustannych poprawek i uzupełnień. Dopiero w obecnym roku, dzięki poparciu, jakie idei wydania przewodnika po Wołyniu udzielił Wojewoda wołyński pan Henryk Józewski, oraz Wojewódzka Komisja Turystyczna w Łucku, na której czele stoi Dyrektor Robót Publicznych p. inż. Franciszek Księżopolski, Wołyńskie Towarzystwo Krajoznawcze i Opieki nad Zabytkami Przeszłości podjęło się wydania przewodnika, umożliwiając w ten sposób rozwinięcie się ruchu turystyczno-krajoznawczego na Wołyniu, zarówno wśród jego stałych mieszkańców, jak i przyjezdnych z innych województw. Za poparcie użyczone przez wymienionych Panów w sprawie wydania Przewodnika składam im na tem miejscu serdeczne podziękowanie.

Układ Przewodnika, jak we wszystkich innych, przyjąłem wedle linij kolejowych, zaczynając od Łucka, jako stolicy Wołynia. W opisie obejmuję terytorjum szersze niż obecnie województwo wołyńskie o tyle, że nie przekraczając na wschodzie granic Rzeczypospolitej, od północy włączam w ramy Przewodnika dwa powiaty dopiero przed kilku laty od Wołynia oderwane, a to powiaty sarneński i kamień-koszyrski, wchodzące wprawdzie obecnie w skład województwa poleskiego, należące jednakże geograficznie do t. zw. Polesia Wołyńskiego, związane z Wołyniem historycznie i należące jeszcze dziś do djecezji łuckiej.

Szanownych czytelników oraz pp. fotografów amatorów upraszam o nadsyłanie mi przeznaczonych do następnego wydania sprostowań, uzupełnień oraz zdjęć fotograficznych (z zastrzeżeniem wszelkich praw autorskich) pod adresem niżej podanym.